سندرم پای بی‌قرار چیست و چگونه درمان می شود ؟
فهرست عناوین مقاله
سندرم پای بی‌قرار چیست؟
سندرم پای بی قرار (پاهای بی‌قرار) وضعیتی است که باعث ایجاد تمایل غیرقابل کنترل در حرکت دادن پاها می‌شود و معمولاً به دلیل احساس ناخوشایندی و راحت نبودن رخ می‌دهد. این اتفاق معمولاً در عصر یا شب هنگام در حالی که نشسته یا دراز کشیده‌اید اتفاق می‌افتد. حرکت به طور موقت پا احساس ناخوشایند را کمی کاهش می‌دهد. سندرم پای بی قرار می‌تواند از هر سنی شروع شود و به طور کلی با افزایش سن، بدتر می‌شود. این می‌تواند خواب را مختل کند، که باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره می‌شود. مراحل ساده مراقبت از خود و تغییر سبک زندگی ممکن است به تسکین علائم کمک کند.
سندرم پای بی قرار چه علائمی دارد؟
علامت اصلی، تمایل به حرکت دادن پاها است. ویژگی‌های مشترک سندرم پای بی قرار شامل :
♦ بدتر شدن علائم در شب : علائم به طور عمده در شب رخ می‌دهد.
♦ تسکین با حرکت : احساس پای بی‌قرار با حرکت کاهش می‌یابد مانند کشش، تکان دادن پاها، گام زدن یا راه رفتن.
♦ تکان خوردن پا در شب : ممکن است با وضعیت شایع دیگری به نام حرکت دوره‌ای اندام در خواب همراه باشدکه باعث می‌شود پاهایتان دچار لرزش و لگد شوند.
♦ احساسی که پس از استراحت شروع می‌شود : این احساس معمولاً پس از دراز کشیدن در رختخواب یا نشستن برای مدت طولانی مانند اتومبیل، هواپیما یا سالن سینما آغاز می‌شود.
افراد به طور معمول علائم سندرم پای بی قرار را احساس غیرطبیعی و ناخوشایند در پاها یا انگشتان پای خود توصیف می‌کنند. علائم آنها معمولاً در هر دو پا اتفاق می‌افتند. احساساتی که به طور کلی بیشتر در اندام اتفاق می‌افتد شامل درد، کشش، خارش، برق و مور مور، ضربان دار و دل زدن. گاهی اوقات توضیح احساسات دشوار است. افراد مبتلا به پای بی‌قرار معمولاً این بیماری را گرفتگی عضله یا بی‌حسی توصیف نمی‌کنند. آنها دائماً تمایل به حرکت دادن پاهای خود را توصیف می‌کنند. نوسان شدت علائم معمول است. بعضی اوقات، علائم برای مدتی از بین می‌روند و دوباره عود می‌کنند.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
برخی از افراد مبتلا به سندرم پای بی قرار هرگز به دنبال مراقبت‌های پزشکی نیستند زیرا نگران هستند که جدی گرفته نشوند. اما پای بی‌قرار می‌تواند در خواب شما اختلال ایجاد کند و باعث خواب آلودگی روزانه شود و کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. اگر فکر می‌کنید پای بی‌قرار دارید با پزشک خود صحبت کنید.
علل بیماری سندرم پای بی قرار
اغلب، علت مشخصی برای پای بی‌قرار وجود ندارد. محققان گمان می‌کنند که این شرایط ممکن است ناشی از رخ دادن علل های زیر باشد :
♦ دوپامین : عدم تعادل سطح دوپامین مغز باشد که پیام هایی را برای کنترل حرکت عضلات ارسال می‌کند.
♦ وراثت : گاهی اوقات سندرم پای بی قرار در خانواده‌ها رایج است، به خصوص اگر این بیماری قبل از 40 سالگی شروع شود. محققان مکان‌هایی را در کروموزوم‌ها شناسایی کرده‌اند که ژن‌های پای بی‌قرار در آنها وجود دارد.
♦ بارداری : بارداری یا تغییرات هورمونی ممکن است به طور موقت علائم و نشانه های پای بی‌قرار را بدتر کند. برخی از زنان برای اولین بار در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه آخر بارداری خود به پای بی‌قرار مبتلا می‌شوند. با این حال، علائم معمولاً پس از زایمان از بین می‌روند.
چه عواملی خطر ابتلا به سندرم پای بی قرار را افزایش می دهد؟
سندرم پای بی قرار می‌تواند در هر سنی، حتی در دوران کودکی ایجاد شود. این اختلال با افزایش سن بیشتر دیده می‌شود و در زنان بیشتر از مردان است. پای بی‌قرار معمولاً مربوط به یک مشکل جدی پزشکی نیست. با این حال، گاهی اوقات با شرایط دیگری همراه است مانند :
♦ شرایط نخاع : ضایعات نخاع در نتیجه آسیب با پای بی‌قرار مرتبط اند.
♦ نوروپاتی محیطی : این آسیب به اعصاب دست و پاهای شما گاهی به دلیل بیماری‌های مزمن مانند دیابت و اعتیاد به الکل است.
♦ نارسایی کلیه : اگر نارسایی کلیه داشته باشید، ممکن است کمبود آهن و کم خونی داشته باشید. وقتی کلیه‌ها به درستی کار نکنند، ذخیره آهن در خون شما کاهش می‌یابد.
♦ کمبود آهن : حتی بدون کم خونی، کمبود آهن می‌تواند باعث یا بدتر شدن پای بی‌قرار شود. اگر سابقه خونریزی از معده یا روده دارید، دوره‌های قاعدگی سنگین را تجربه می‌کنید یا به طور مکرر خون اهدا می‌کنید، ممکن است دچار کمبود آهن شوید.
عوارض
اگرچه سندرم پای بی قرار منجر به سایر موارد جدی نمی‌شود، علائم می‌توانند آزار دهنده تا ناتوان کننده باشند. بسیاری از افراد مبتلا به پای بی‌قرار، اختلال خوابیدن دارند. پای بی‌قرار شدید باعث اختلال در کیفیت زندگی می‌شود و می‌تواند منجر به افسردگی شود. بی خوابی ممکن است منجر به خواب آلودگی بیش از حد در روز شود.
تشخیص بیماری
پزشک شرح حال پزشکی شما را می‌گیرد و علائم شما را می‌پرسد. تشخیص سندرم پای بی قرار براساس معیارهای زیر است که توسط گروه مطالعات بین المللی سندرم پای بی قرار تعیین شده است :
♦ علائم شما در شب بدتر است.
♦ علائم را نمی‌توان تنها با یک بیماری پزشکی یا رفتاری دیگر توضیح داد.
♦ علائم شما هنگام استراحت مانند نشستن یا دراز کشیدن شروع یا بدتر می‌شوند.
♦ علائم شما با فعالیت، مانند راه رفتن یا کشش، تا حدی یا به طور موقت برطرف می‌شود.
♦ شما تمایل شدید و غالباً مقاومت ناپذیری برای حرکت دادن پاها دارید که معمولاً با احساسات ناخوشایند همراه است.
♦ ممکن است پزشک معاینه جسمی و عصبی را انجام دهد. آزمایش خون، به ویژه برای کمبود آهن، ممکن است تجویز شود تا سایر علل احتمالی علائم شما را رد کند.
♦ بعلاوه، ممکن است پزشک شما را به یک متخصص خواب ارجاع دهد. این ممکن است شامل یک شب ماندن در یک کلینیک خواب باشد، جایی که پزشکان می‌توانند خواب شما را در صورت مشکوک شدن به اختلال خواب دیگری مانند آپنه خواب بررسی کنند. با این حال، تشخیص پای بی‌قرار معمولاً به مطالعه خواب نیاز ندارد.
درمان
گاهی اوقات، درمان یک بیماری زمینه‌ای مانند کمبود آهن، علائم پای بی‌قرار را تا حد زیادی تسکین می‌دهد. اصلاح کمبود آهن ممکن است شامل دریافت مکمل آهن از راه خوراکی یا داخل وریدی باشد. با این حال، مکمل های آهن را فقط با نظارت پزشکی و پس از بررسی سطح آهن خون توسط پزشک مصرف کنید. اگر سندرم پای بی قرار بدون بیماری همراه داشته باشید، درمان بر تغییر سبک زندگی متمرکز است. اگر این موارد موثر نباشد، پزشک ممکن است داروهایی را برای شما تجویز کند.
داروها
چندین داروی تجویز شده که بیشتر آنها برای درمان بیماری های دیگر تولید شده اند، برای کاهش بی قراری در سندرم پای بی قرار موثر است. این داروها شامل :
♦ داروهایی که بر کانال‌های کلسیم تأثیر می‌گذارند : داروهای خاصی مانند گاباپنتین و پرگابالین برای برخی از افراد مبتلا به پای بی‌قرار موثر است.
♦ مواد اپیوئیدی : داروهای شبه مخدر می‌توانند علائم خفیف تا شدید را تسکین دهند، اما اگر در دوزهای بالا استفاده شوند ممکن است اعتیاد آور باشند. برخی از نمونه‌ها شامل ترامادول، کدئین، اکسی کدون و هیدروکدون است.
♦ داروهای شل کننده عضلات و داروهای خواب آور : این داروها به شما کمک می‌کنند شب بهتر بخوابید، اما احساس پا را از بین نمی‌برد و ممکن است باعث خواب آلودگی روزانه شود. این داروها عموماً فقط در صورتی استفاده می‌شود که روش دیگری جواب ندهد. ممکن است چندین آزمایش برای شما و پزشک شما طول بکشد تا بتوانید داروی مناسب یا ترکیبی از داروها را که برای شما مناسب است پیدا کنید.
♦ داروهایی که باعث افزایش دوپامین در مغز می‌شوند : این داروها بر سطح پیام رسان شیمیایی دوپامین در مغز شما تأثیر می‌گذارند. روپینیرول (رکیپ)، روتیگوتین (نوپرو) و پرامیپکسول (میراپکس) برای درمان پای بی‌قرار متوسط تا شدید موثر هستند. عوارض جانبی کوتاه مدت این داروها معمولاً خفیف بوده و شامل حالت تهوع، سبکی سر و خستگی است. با این حال، آنها همچنین می‌توانند باعث اختلالات کنترل تکانه و خواب آلودگی در روز شوند.
در مورد داروها احتیاط کنید
بعضی اوقات داروهای دوپامین که برای رفع سندرم پای بی قرار شما مدتی کار کرده‌اند بی اثر می‌شوند یا اینکه علائم خود را زودتر در طول روز مشاهده می‌کنید یا اینکه بازوها را نیز درگیر می‌شوند. پزشک شما ممکن است داروی دیگری را برای مقابله با مشکل جایگزین کند. اکثر داروهایی که برای درمان پای بی‌قرار تجویز می‌شوند در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند. در عوض، پزشک ممکن است روش های مراقبت از خود را برای تسکین علائم توصیه کند. با این حال، اگر احساسات به خصوص در سه ماهه آخر بارداری شما آزار دهنده باشد، ممکن است پزشک استفاده از داروهای خاص را تأیید کند.
برخی از داروها ممکن است علائم سندرم پای بی قرار را بدتر کنند. این داروها شامل برخی از داروهای ضد افسردگی، برخی داروهای ضد روان پریشی، برخی داروهای ضد تهوع و برخی داروهای ضد سرماخوردگی و آلرژی است. پزشک ممکن است توصیه کند در صورت امکان از مصرف این داروها خودداری کنید. با این حال، اگر شما نیاز به استفاده از این داروها دارید، با پزشک خود در مورد افزودن دارو برای کمک به مدیریت پای بی‌قرار صحبت کنید.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
ایجاد تغییرات ساده در سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم سندرم پای بی قرار کمک کند :
♦ حمام و ماساژ را امتحان کنید. خیساندن در وان گرم و ماساژ دادن پاها می‌تواند باعث شل شدن عضلات شود.
♦ بسته‌های گرم یا خنک بگذارید. استفاده از گرما یا سرما یا استفاده متناوب از این دو، ممکن است احساس اندام شما را کاهش دهد.
♦ استفاده از بند پا را در نظر بگیرید. یک بند پا مخصوص افراد مبتلا به پای بی‌قرار وجود دارد که ممکن است به تسکین علائم شما کمک کند.
♦ ورزش کنید. انجام یک ورزش منظم و متوسط ممکن است علائم پای بی‌قرار را تسکین دهد، اما استفاده بیش از حد از آن یا فعالیت دیر هنگام روز باعث تشدید علائم می‌شود.
♦ از مصرف کافئین خودداری کنید. گاهی اوقات کاهش کافئین به پاهای بی قرار کمک می‌کند. سعی کنید از محصولات حاوی کافئین، از جمله شکلات، قهوه، چای و نوشیدنی‌های غیر الکلی، برای چند هفته پرهیز کنید تا ببینید این امر کمک می‌کند یا خیر.
♦ خواب خوبی داشته باشید. خستگی باعث بدتر شدن علائم پای بی‌قرار می‌شود، بنابراین مهم است که بهداشت خواب را رعایت کنید. در حالت ایده آل، یک فضای خواب خنک، آرام و راحت داشته باشید. روزانه در همان ساعت بخوابید و بلند شوید. و حداقل هفت ساعت شبانه بخوابید.
توجه : شما می توانید از طریق این لینک رزرو، اقدام به دریافت وقت ملاقات جهت رفع بیماری خود در کلینیک تخصصی توانبخشی یارا کنید.
اگر سندرم پای بی قرار بدون بیماری همراه داشته باشید، درمان بر تغییر سبک زندگی متمرکز است. اگر این موارد موثر نباشد، پزشک ممکن است داروهایی را برای شما تجویز کند.