فیبرومیالژیا چیست؟ علل، علائم، تشخیص و درمان
فهرست عناوین مقاله
فیبرومیالژیا چیست ؟
فیبرومیالژیا نوعی اختلال است که با درد گسترده اسکلتی عضلانی همراه با خستگی و مشکلات خواب، حافظه و خلق و خو مشخص می‌شود. محققان بر این باورند که فیبرومیالژیا با تأثیر بر نحوه پردازش سیگنال‌های درد در مغز و نخاع، احساس درد را تقویت می‌کند. علائم اغلب پس از یک واقعه مانند ضربه فیزیکی، جراحی، عفونت یا فشار روانی قابل توجه مشاهده می‌شود. در موارد دیگر، علائم به تدریج و بدون هیچ رویداد تحریک کننده‌ای جمع می‌شوند.
زنان بیشتر از مردان دچار فیبرومیالژیا می‌شوند. بسیاری از افرادی که به فیبرومیالژیا مبتلا هستند، سردردهای تنشی، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)، سندرم روده تحریک پذیر، اضطراب و افسردگی نیز دارند.
علائم فیبرومیالژیا
♦ مشکلات شناختی : فیبرومیالژیا توانایی تمرکز، توجه و تمرکز روی کارهای ذهنی را مختل می‌کند.
♦ درد گسترده : درد فیبرومیالژیا اغلب به عنوان یک درد مستمر کسل کننده توصیف می‌شود که حداقل برای سه ماه ادامه داشته باشد. درد در هر دو طرف بدن و بالا و پایین کمر و اندام فوقانی و تحتانی شما حس می‌شود.
♦ خستگی : افراد مبتلا به فیبرومیالژیا اغلب خسته از خواب بیدار می‌شوند، حتی اگر خواب طولانی مدت را گزارش کنند. خواب اغلب به دلیل درد مختل می‌شود و بسیاری از بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا دارای اختلالات خواب دیگری مانند سندرم پاهای بی قرار و آپنه خواب هستند.
♦ از جمله سایر علائم فیبرومیالژیا می توان به اضطراب و افسردگی، سندرم مثانه دردناک، سندرم خستگی مزمن، سندرم روده تحریک پذیر، سندرم تاکی کاردی وضعیتی، میگرن و انواع دیگر سردردها، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی اشاره کرد.
علل فیبرومیالژیا
بسیاری از محققان معتقدند که تحریک مکرر عصب باعث تغییر مغز و نخاع افراد مبتلا به فیبرومیالژیا می‌شود. این تغییر شامل افزایش غیر طبیعی سطح برخی مواد شیمیایی در مغز است که نشانه درد است. علاوه بر این، به نظر می‌رسد گیرنده‌های درد مغز نوعی حافظه از درد ایجاد می‌کنند و حساس می‌شوند، به این معنی که آنها می‌توانند نسبت به سیگنال‌های دردناک و غیر دردناک واکنش بیش از حد نشان دهند. به احتمال زیاد فاکتورهای زیادی وجود دارد که منجر به این تغییرات می‌شود، از جمله :
♦ عفونت‌ها : به نظر می‌رسد برخی از بیماری‌ها باعث تحریک یا تشدید فیبرومیالژیا می‌شوند.
♦ ژنتیک : از آنجا که فیبرومیالژیا در خانواده‌ها ایجاد می‌شود، ممکن است جهش‌های ژنتیکی خاصی وجود داشته باشد که شما را مستعد ابتلا به این اختلال کند.
♦ حوادث جسمی یا احساسی : فیبرومیالژیا گاهی اوقات می‌تواند در اثر یک حادثه فیزیکی مانند یک تصادف رانندگی ایجاد شود. استرس طولانی مدت نیز ممکن است باعث تحریک این بیماری شود.
عوامل خطر فیبرومیالژیا
♦ جنسیت : فیبرومیالژیا در زنان بیشتر از مردان تشخیص داده می‌شود.
♦ سابقه خانوادگی : اگر پدر یا مادر یا خواهر یا برادر شما نیز به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا در شما بیشتر است.
♦ سایر اختلالات : اگر به آرتروز، آرتریت روماتوئید یا لوپوس مبتلا هستید، احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا در شما بیشتر است.
تشخیص فیبرومیالژیا
عامل اصلی مورد نیاز برای تشخیص فیبرومیالژیا، درد گسترده در بدن شما برای حداقل سه ماه است. برای رسیدن به این معیارها، باید حداقل در چهار قسمت از این پنج قسمت درد داشته باشید :
♦ ناحیه فوقانی چپ شامل شانه، بازو یا فک
♦ منطقه فوقانی راست، از جمله شانه، بازو یا فک
♦ ناحیه تحتانی چپ، از جمله لگن، باسن یا پا
♦ ناحیه تحتانی راست، از جمله لگن، باسن یا پا
♦ منطقه محوری، که شامل گردن، پشت، قفسه سینه یا شکم است
داروها
داروها می‌توانند به کاهش درد فیبرومیالژیا و بهبود خواب کمک کنند. گزینه‌های معمول عبارتند از :
♦ داروهای ضد افسردگی : دولوکستین ممکن است به کاهش درد و خستگی مرتبط با فیبرومیالژیا کمک کنند. ممکن است پزشک برای تقویت خواب، آمی‌تریپتیلین یا داروی شل کننده عضلات را تجویز کند.
♦ مسکن‌ها : مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم ممکن است مفید باشند. داروهای افیونی توصیه نمی‌شوند، زیرا می‌توانند منجر به عوارض جانبی و وابستگی قابل توجهی شوند و با گذشت زمان درد را بدتر می‌کنند.
♦ داروهای ضد تشنج : داروهایی که برای درمان صرع طراحی شده اند اغلب در کاهش انواع خاصی از درد مفید هستند. گاباپنتین گاهی اوقات در کاهش علائم فیبرومیالژیا مفید است، در حالی که پرگابالین اولین داروی مورد تأیید سازمان غذا و دارو برای درمان فیبرومیالژیا بود.
روش‌های درمانی
انواع روش‌های درمانی مختلف می‌تواند منجر به کاهش تأثیری که فیبرومیالژیا بر روی بدن و زندگی شما می شوند عبارتند از :
♦ مشاوره :صحبت با یک مشاور می‌تواند به تقویت باور شما در توانایی‌های شما کمک کند و راهکارهایی برای مقابله با موقعیت‌های استرس زا به شما یاد دهد.
♦ کار درمانی : یک متخصص کاردرمانی می‌تواند به شما کمک کند تا در محل کار خود یا هنگام انجام برخی وظایف، تنظیماتی ایجاد کنید که فشار و استرس کمتری روی بدن شما ایجاد کند.
♦ فیزیوتراپی : یک فیزیوتراپیست می‌تواند تمریناتی را به شما آموزش دهد که قدرت، انعطاف پذیری و استقامت شما را بهبود بخشد. تمرینات مبتنی بر آب ممکن است به خصوص مفید باشد.
درمان خانگی فیبرومیالژیا
♦ سبک زندگی سالم داشته باشید : غذاهای سالم بخورید. از دخانیات استفاده نکنید. مصرف کافئین خود را محدود کنید. کاری کنید که هر روز برای شما لذت بخش و رضایت بخش است.
♦ بهداشت خواب : از آنجا که خستگی یکی از اجزای اصلی فیبرومیالژیا است، داشتن یک خواب خوب و با کیفیت ضروری است. علاوه بر اختصاص زمان کافی برای خواب، عادات خواب خوب مانند خوابیدن و بیدار شدن در یک ساعت معین و محدود کردن چرت زدن در روز را نیز تمرین کنید.
♦ اعتدال را رعایت کن : فعالیت خود را در یک سطح نگه دارید. اگر در روزهای خوب خود بیش از حد کار کنید، ممکن است روزهای بد بیشتری داشته باشید. اعتدال یعنی در روزهای خوب خود زیاده روی نکنید. اما به همین منوال در روزهایی که علائم شعله ور می‌شوند، خود را محدود نکنید یا اینکه خیلی کم کار کنید.
♦ به طور منظم تمرین کن : در ابتدا، ورزش ممکن است درد شما را افزایش دهد. اما انجام آن به تدریج و به طور منظم اغلب علائم را کاهش می‌دهد. تمرینات مناسب ممکن است شامل پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری و ایروبیک در آب باشد. یک فیزیوتراپیست می‌تواند به شما در تهیه یک برنامه ورزشی خانگی کمک کند. حرکات کششی، وضعیت بدنی خوب و ریلکسیشن نیز مفید هستند.
♦ مدیریت استرس : برنامه‌ای برای جلوگیری یا محدود کردن فشار بیش از حد و فشارهای روحی تهیه کنید. هر روز به خود وقت دهید تا آرام باشید. سعی کنید روال خود را کاملا تغییر ندهید. افرادی که کار را رها می‌کنند یا تمام فعالیت‌های خود را رها می‌کنند، نسبت به افرادی که همچنان فعال هستند بدتر عمل می‌کنند. تکنیک‌های کنترل استرس، مانند تمرینات تنفس عمیق یا مدیتیشن را امتحان کنید.
درمان‌های جایگزین
درمان‌های مکمل و جایگزین برای کنترل درد و استرس چیز جدیدی نیستند. برخی از آنها، مانند مراقبه و یوگا، از هزاران سال پیش انجام می‌شود. اما استفاده از آنها در سالهای اخیر محبوبیت بیشتری یافته است، به خصوص در افرادی که بیماری‌های مزمن مانند فیبرومیالژیا دارند. انواع راه های درمان بیماری فیبرومیالژیا به شرح زیر می باشد:
♦ تکارتراپی : تکارتراپی در مواردی که بیمار دردهای عضلانی و منتشر دارد به کاهش گرفتگی‌ها و درد بیمار کمک شایانی می‌کند.
♦ هیلتراپی : استفاده از هیلتراپی در مرکز یارا در موارد درد حاد کمک می‌کند درد بیمار به صورت قابل ملاحظه ای کم شود و سریعتر به زندگی و فعالیت روزانه خود برگردد.
♦ ماساژ درمانی : این یکی از قدیمی‌ترین روش‌های مراقبت‌های سلامتی است. این شامل استفاده از روش‌های دستی مختلف برای حرکت دادن عضلات و بافت‌های نرم بدن شماست. ماساژ می‌تواند ضربان قلب شما را کاهش دهد، عضلات را شل کند، دامنه حرکات مفاصل را بهبود بخشد و تولید مسکن‌های طبیعی بدن را افزایش دهد. اغلب به تسکین استرس و اضطراب کمک می‌کند.
♦ طب سوزنی : طب سوزنی یک سیستم پزشکی چینی است که مبتنی بر برقراری تعادل طبیعی نیروهای زندگی با قرار دادن سوزن‌های بسیار ظریف از طریق پوست به اعماق مختلف است. طبق نظریه‌های طب سوزنی غربی، سوزن‌ها باعث تغییر در جریان خون و میزان انتقال دهنده‌های عصبی در مغز و نخاع می‌شوند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که طب سوزنی به تسکین علائم فیبرومیالژیا کمک می‌کند.
♦ یوگا و تای چی این روش‌ها ترکیبی از مدیتیشن، حرکات کند، تنفس عمیق و آرامش هستند. مشخص شده است که هر دو در کنترل علائم فیبرومیالژیا مفید هستند.
توجه : شما می توانید از طریق این لینک رزرو، اقدام به دریافت وقت ملاقات جهت رفع بیماری خود در کلینیک تخصصی توانبخشی یارا کنید.
در حالی که هیچ درمانی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد، اما انواع داروها می‌توانند به کنترل علائم کمک کنند. اقدامات ورزشی، تمدد اعصاب و کاهش استرس نیز ممکن است کمک کند.